[faribajoon]

 آیا با رفع تحریمها همه چیز ارزان می شود؟  

آیا با رفع تحریمها همه چیز ارزان می شود؟

اقتصاد کلان - علی پاکزاد

وقتی داشت میوه ها را می داد به میوه فروش تا براش بکشه، بلند بلند حرف میزد، نمی دونم از کجا شروع کرده بود، من که رسیدم داشت می گفت: آقا برن سر میز مذاکره؛ به هم سلام کنن، دلار میشه هزار تومن.

 

منم این وسط که هوس چای و لیمو کرده بودم ، یک دونه لیمو ترش را دادم دست میوه فروش که روی ترازو بکشه، فروشنده هم در حالی که لیموی منو رو ترازو می گذاشت با حرکت سر و بله های بلند حرف های مشتری قبلی رو تائید می کرد.

 

به عدد روی ترازو نگاه کردم، یک سکه صد تومانی که شده اندازه دوزاری دادم دست میوه فروش، اون بنده خداهم بدون قطع تائید مداوم صحبت های مشتری قبلی که از کاهش قیمت دلار و سکه با انجام مذاکرات و کاهش فشار تحریم ها می گفت ، سکه رو بین انگشت شصت و اشاره اش گرفت و رو به من گفت: نهصد تومن!، ترازو به تومنه نه ریال؛ مشتری قبلی هم بدون قطع نطقش، از گوشه چشم یک نگاه عاقل اندر سفیه به من کرد، منم که تو رودرواسی گیر کرده بودم، به ناگهان چشمم خورد به عدد چهار رقمی بالای کپه لیمو ترش ها ، کیلویی 6 هزار تومن!،خلع سلاح شدم ؛ اسکناس هزار تومنی رو دادم دست میوه فروش که دوباره مشغول گوش دادن به سخنرانی اقتصادی مشتری قبلی بود، با یک دونه لیمو ترش وارداتی درشت ، از مغازه زدم بیرون.

 

تو این فکر بودم واقعا با لغو تحریم ها، من می تونم این یک دونه لیموترش رو به جای نهصد تومن، بخرم نود تومن!

 

واقعیتهای اقتصادی کشور به این سئوالم جواب منفی می دهند ، آنچه امروز در اقتصاد کشور، قیمت ها را به بالا حل می دهد، تحریم ها نیست.

 

البته این به معنی بی اثر بودن تحریم ها و یا نفی فشار وارده به اقتصاد کشور ازمحل تحریم ها نیست، ولی اگر بخواهیم عوامل موثر در اقتصاد کشور را در کنار هم قرار دهیم می بینیم سهم بسیار کمی به موضوع تحریم ها می رسد و ریشه مشکل در جای دیگری است.

 

در سال گذشته بنابر اظهارات نمایندگان و البته معاون ارزی سابق بانک مرکزی دولت معادل 55 میلیارد دلار ارز در داخل کشور به فروش رسیده، این موضوع نشان می دهد بحث کمبود ارز اگر چه در اثر تحریم ها می تواند اتفاق بیافتد ولی حداقل در سالی که پشت سر گذاشتیم، هنوز این موضوع تا به آن حد جدی نشده که مشکلی برای اقتصاد کشور ایجاد کند.

تراز تجاری کشور هم به عنوان یکی دیگر از شاخص های ارزیابی، نشان از کاهش سه میلیون تنی واردات همراه با تورم حدود 20 درصدی دارد ، ولی این کاهش واردات به کالاهای مصرفی و روزمره مردم ارتباط نداشته و مربوط به کالاهای واسطه ای است، کالاهایی که به گفته مدیران اقتصادی کشور بیش از 70 درصد از واردات کشور را به خود اختصاص می دهد، به عبارت دیگر تولید کنندگانی که توان تولید و فروش در داخل ایران راندارند از واردات کالاهای واسطه ای و سرمایه ای خودداری کرده اند و باید این موضوع هم نمی تواند به تحریم ها ارتباط پیدا کند، موضوع به نابسامانی فضای کسب و کار داخلی باز می گردد زیرا بخش عمده ای از این کالها نیز در دایهر تحریم ها نیست.

 

اما با اینهمه بازهم می توان گفت اصلی ترین شاخصی که در سال گذشته اقتصاد ایران را تحت تاثیر قرار داده نرخ ارز بوده است، هیچ یک از مسئولین اقتصادی هم نمی توانند کتمان کنند که جهش قیمت ارز در اقتصاد کشور سال گذشته بحران ساز شد.

 

شما حتما می پرسید، وقتی می گویم نرخ ارز اقتصاد را دچار بحران کرده، چطور این موضوع را از بحث تحریم جدا کرده ام؟

 

نکته ظریف در اینجاست که جهش قیمت دلار از 1100 تومان به حدود 1900 تومان که در سال گذشته اتفاق افتاد ریشه در یک عبارت داشت، بی اعتمادی مردم و فعالان اقتصادی به مدیران اقتصادی و پولی دولت، این بی اعتمادی ارتباطی به تحریم ندارد.

 

سیاستهای بانک مرکزی و یا نحوه عملکرد وزارت اقتصاد و دارایی در تخصیص یارانه های نقدی و یا عملکرد وزارت صنعت، معدن و تجارت در تخصیص تسهیلات به تولید کنندگان زمانی موثر است که مردم به متولیانش اعتماد داشته باشند، ولی می بینیم که مردم به دلیل سابقه ذهنی مخدوشی که نسبت به نتایج سیاستهای اتخاذ شده از سوی مدیران و برنامه ریزان دولتی دارند، زمان اعلام هر سیاست و به واسطه هر اتفاقی انتخابی را منطقی می دانند که مدیران اساسا آنرا توصیه نمی کنند، حاصل این وضعیت همان جو روانی است که رئیس کل بانک مرکزی در سال گذشته آنرا مقصر نوسانات نرخ ارز و طلا دانست.

 

این بی اعتمادی همان محرکی است که آب را برای سود استفاده دلالان و فرصت طلبان گل آلود می کندو بازار تئوری توطئه را داغ.

 

 

طی سال گذشته بارها وزیر مسکن اعلام کرده قیمت مسکن در کشور افزایش پیدا نکرده است، آما گزارشهای مرکز آمار در خوشبینانه ترین حالت خبر از رشد 20 درصدی قیمت ها در بازار مسکن دارد و البته مردم خود ارقامی بالاتر را لمس می کنند، در چنین فضایی که متاسفانه قابل تامیم به تمام بازارها و کالاهای موجود در عرصه اقتصاد ملی است چطور می توان انتظار داشت مردم به سیاستهای دولتمردان اعتماد کنند؟

 

در همین بازار با توجه به رشد قیمت دلار (که ضعف مدیریت بازار ارز در آن قابل انکار نیست) ارزش دارایی های مردم به نصف کاهش پیدا کرده است، آیا مردم می توانند به چنین مدیریتی اعتماد کنند و یا مجبور هستند برای حفظ آنچه دارند، شنا کردن بر خلاف مسیر دولتی را یاد بگیرند؟

 

برگردیم به بحث اصلی، من فکر نمی کنم، طبق نطق اقتصادی که در میوه فروشی شنیدم با کاهش فشارهای ناشی از تحریم بر اقتصاد کشور تحول مهمی اتفاق بیافتد، شاید بدبین به نظر برسم ولی من معتقد نیستم رفع تحریم ها پایان خوش قصه است، بلکه اول ماجراست.

عدم تعادلی در فضای اقتصاد پولی و بخش واقعی اقتصاد ایران که محصول آن تورم، بیکاری، کاهش تولید ناخالص ملی و افزایش فاصله طبقاتی و در نهایت کاهش سرمایه گذاری مولد است، به جایی رسیده که رفع تحریم ها تنها می تواند نقش مسکنی مقطعی را داشته باشد.

 

وقتی قلپ آخر چایی که با لیموی نهصد تومانی گس وترش شده از گلو پایین می دهم، به این فکرمی کنم، دولت چطور می تواند اعتماد مردم را به تصمیمات اقتصادی اش جلب کند، آنهم زمانی که هنوز حتی بودجه سالانه اش شفاف نیست./خبرآنلاین